Apteczka firmowa
Oprócz wyznaczenia pracowników do udzielania pierwszej pomocy, zgodnie z art. 2091 Kodeksu Pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. Dodatkowo Kodeks Pracy wskazuje, że ilość i wyposażenie apteczek powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.
Apteczka pierwszej pomocy w zakładzie pracy. Obowiązek?
Oczywiście na terenie przedsiębiorstwa apteczka powinna być obowiązkowa, ale… sytuacja nie jest aż tak jasna i klarowna, jakby się to na pierwszy rzut oka wydawało. Obowiązek ten wynika z kodeksu pracy, a więc obejmuje pracodawców zatrudniających pracowników na etacie. Jednak warto aby wszędzie były one wyposażeniem obligatoryjnym.
Art. 2091 §1 Ustawy Kodeks Pracy określa, że: „Pracodawca jest zobowiązany zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników […]”. Nie istnieją w Polsce przepisy, które precyzują jakie dokładnie wyposażenie powinna apteczka posiadać. Muszą być to jednak środki ochrony uzależnione od rodzaju i natężenia zagrożeń, ilości pracowników czy zakresu prowadzonej działalności. Apteczka powinna być wyposażona odpowiednio do potrzeb, co dodatkowo podkreśla §44 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, stwierdzający że pracodawca musi „[...] zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy […]”.
Warto pamiętać że powinna być również wyznaczona przez pracodawcę przeszkolona osoba potrafiąca posługiwać się apteczką. Pracownik wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy jest zobowiązany do jej udzielania w godzinach swojej pracy. Pracodawca powinien zapewnić taką liczbę przeszkolonych i wyznaczonych pracowników, aby w zakładzie pracy był stale obecny pracownik odpowiedzialny za udzielanie pierwszej pomocy (np. w systemie pracy zmianowej czy chociażby na wypadek urlopu wypoczynkowego lub choroby jednego z wyznaczonych pracowników). Więcej na ten temat przeczytasz w osobnym artykule.
Wyposażenie apteczki
Mimo iż nie ma obowiązku, aby apteczka w pracy spełniała niemieckie normy DIN, to jednak dobierając odpowiedni produkt, warto się nimi kierować. Niemiecka norma DIN jest zgodna z wymaganiami europejskimi dotyczącymi apteczek samochodowych i apteczek zakładowych w celu ustandaryzowania ich składu. Norma DIN 13157 przypisana jest do dużych, przemysłowych apteczek i warto przyjąć ją jako podstawowe, minimalne wyposażenie apteczki w zakładzie pracy.
Skład apteczki DIN 13157:
- Opatrunek w opakowaniu G (1x), M (3x), K (1x)
- Bandaż usztywniający 4m x6cm (2x), 4m x 6cm (2x)
- Chusta opatrunkowa (1x)
- Chusta trójkątna (2x)
- Chusta z flizeliny (5x)
- Kompres 100x100 mm (3 op.)
- Kompres do oczu (2x)
- Bandaże 10x6 cm (2 op.)
- Zestaw plastrów
- Koc ratunkowy (1x)
- Rolka przylepca (1x)
- Nożyczki (1x)
- Worek foliowy (2x)
- Rękawice jednorazowe (4 pary)
- Gotowy kompres do wilgotnego schłodzenia (1x)
- Instrukcja udzielania pierwszej pomocy (1x)
- Ustnik do sztucznego oddychania (1x)
Sprawdź przykłady gotowych apteczek do pracy, zgodnych z normą DIN 13157 do kupienia w sklepie Centrum Ratownictwa.
Apteczkę zakładową możemy wyposażyć również według normy ABC. Jest to dużo lepiej przemyślany schemat wyposażenia apteczek firmowych w porównaniu do normy DIN.
Typ A – dla małych przedsiębiorstw do 5 osób lub do małych pomieszczeń.
Typ B – dla firm do 50 pracowników.
Typ C – dla dużych przedsiębiorstw zatrudniających ponad 50 osób.
Wyposażenie apteczki typ A:
Zapewnienie komfortu termicznego:
- Koc ratunkowy NRC (folia życia) – 2 sztuki
Tamowanie krwotoków i opatrywanie ran:
- Opatrunek osobisty typu “A”
- Opatrunek indywidualny typu “W” mały
- Kompresy gazowe jałowe, 9 x 9 cm – 6 sztuk
- Kompresy gazowe jałowe, 5 x 5 cm – 3 sztuki
- Gaza opatrunkowa jałowa, 1/2 m2 – 2 sztuki
- Opaska dziana podtrzymująca, 5 cm x 4 m – 2 sztuki
- Opaska dziana podtrzymująca, 10 cm x 4 m – 2 sztuki
- Chusta trójkątna tekstylna – 2 sztuki
- Opaska elastyczna, 8 cm x 4 m – 2 sztuki
- Opaska elastyczna, 10 cm x 5 m – 2 sztuki
- Plaster z opatrunkiem chłonnym 5 cm x 7,2 cm – 6 sztuk
- Plaster z opatrunkiem chłonnym 10 cm x 8 cm – 6 sztuk
- Elastyczna siatka opatrunkowa nr 3
- Elastyczna siatka opatrunkowa nr 6
- Plaster tkaninowy z opatrunkiem w rozmiarze 6 cm x 1 m
- Przylepiec bez opatrunku w rozmiarze 1,25 cm x 5 m
- Przylepiec bez opatrunku w rozmiarze 5 cm x 5 m
Opatrywanie oparzeń:
- Opatrunek hydrożelowy o rozmiarze 10 x 10 cm
Zestaw uzupełniający:
- Rękawice ochronne wykonane z nitrylu – 10 sztuk
- Nożyczki ratownicze ze stopką
- Środek do dezynfekcji rąk AHD 1000, 250 ml
- Agrafka – 5 sztuk
- Pęseta
- Maseczka do sztucznego oddychania M2
- Gaziki nasączone alkoholem – 10 sztuk
Pamiętajmy że apteczka jest tak użyteczna, jak jej wyposażenie! Powinno być one przemyślane i dopasowane. Inną zawartość ma apteczka w biurze, a inna na hali produkcyjnej. Istnieją jednak standardy, które określają ogólną zawartość apteczki, których warto jest się trzymać.
Dodatkowy skład apteczki zakładowej
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, wyposażenie firmowej apteczki pierwszej pomocy warto dopasować do warunków w zakładzie pracy. W przypadku zawodów o podwyższonym ryzyku warto doposażyć apteczkę o dodatkowe akcesoria i urządzenia, które zwiększą możliwości udzielenia pomocy. Jeżeli istnieje możliwość powstania urazów termicznych warto pomyśleć o hydrożelowych opatrunkach. Tak jak o przenośnych torbach ratunkowych ZPP C, które można łatwo doposażyć o dodatkowe opatrunki i akcesoria, nie martwiąc się o to, że zabraknie miejsca.
Forma apteczki
Apteczka to nie tylko wyposażenie, ale również i pojemnik czy torba, w której to wyposażenie przetrzymujemy. Równie ważne co wyposażenie jest dobranie odpowiedniego opakowania:
Apteczki w torbie – Są widoczne i łatwo dostępne, jednak brak mocowania na ścianę sprawia, że potrzebne jest dobre oznakowanie miejsca przechowywania apteczki. Łatwiej od plastikowych apteczek ulegają zabrudzeniu, ale przewagą tych apteczek jest ich wytrzymałość podczas udzielania pomocy.
Apteczki metalowe – Zawsze widoczne, dostępne, każdy wie gdzie wisi, jednak ma jeden poważny minus, a mianowicie brak mobilności. Jednak co jeżeli poszkodowany leży 40 metrów od apteczki? Podbiegam i pakuję opatrunki po kieszeniach, tyle ile zmieszczę i wracam z nadzieją że zabrałem wszystko czego potrzebowałem… Jest to niestety strata czasu i potencjału apteczki.
Apteczki ścienne plastikowe – Widoczne, dostępne i mobilne jednak mało trwałe. Podczas akcji udzielania pomocy potrafią pękać, a materiały opatrunkowe nie są poukładane.
Pamiętajmy o tym, że skład apteczki firmowej trzeba regularnie poddawać kontroli, uzupełniać po każdym użyciu brakujące akcesoria i wymieniać przeterminowane produkty!
Bibliografia:
- Dz.U.2020.0.1320 t.j. - Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
- Dz.U.2003.169.1650 t.j. - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
- Państwowa Inspekcja Pracy, Zagadnienia ogólne BHP, pip.gov.pl