Postępowanie przy oparzeniu termicznym 

 

Jak postępować w przypadku oparzenia? Jakie jest prawidłowe postępowanie w pierwszej pomocy w tego typu urazach? Bardzo często do oparzeń termicznych dochodzi gdy ze względu na nieuwagę lub roztargnienie doszło do wylania gorącego płynu. Oprócz tego, takie oparzenia mogą być wynikiem pożaru lub nieszczęśliwych wypadków, zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci. Zawsze więc powinniśmy odpowiednio zabezpieczyć miejsce urazu. 

 

Podstawowe informacje o oparzeniach

 

Oparzenie termiczne jest skutkiem urazu wywołanego działaniem wysokiej temperatury, Oparzenie może być powierzchowne, pośrednie lub głębokie. Mierzone jest według 4-stopniowej skali ciężkości.

• Oparzenie I stopnia – to powierzchowne, stosunkowo niegroźne oparzenie, wywołane najczęściej np. oblaniem gorącą wodą, zbyt intensywne opalanie się itd. Objawami oparzenia I stopnia są rumień, zaczerwienienie i silne pieczenie. Nie dochodzi do powstania otwartej rany, oparzenie szybko się goi i nie pozostawia blizn.
• Oparzenie II stopnia – obejmuje pośrednią warstwę skóry typ IIa - naskórek oraz powierzchniowa część skóry właściwej i typ IIb - naskórek i głęboka warstwa skóry właściwej. W przypadku dużej powierzchni może być niebezpieczne, pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym, zaczerwienienie skóry wokół, rozległy rumień i silny, piekący ból. Mogą pozostawać blizny, a rany mogą wymagać leczenia chirurgicznego.
• Oparzenie III stopnia – jest już oparzeniem głębokim, obejmującym pełną grubość skóry właściwej, naczynia krwionośne, tkankę podskórną, tkankę tłuszczową i nerwy. Skóra i dotknięte urazem tkanki obumierają. Objawami takiego oparzenia są: twarda i woskowata skóra, otwarte rany, brak odczuwania bólu ze względu na uszkodzenie nerwów. Nalezy pamiętać, że oparzenie III stopnia w każdej sytuacji wymaga interwencji chirurgicznej, nawet jeżeli rozległość urazu nie jest duża!
• Oparzenie IV stopnia – to najcięższy, najbardziej zaawansowany stopień oparzeń. Nazywany jest również oparzeniem katastroficznym, będącym skutkiem wystawienia na bardzo intensywny, długotrwały czynnik termiczny. Dochodzi nie tylko do uszkodzenia skóry na całej jej głębokości, ale też do uszkodzenia głębokich struktur – mięśni i kości. Dochodzi do martwicy i zwęglenia tkanek, mogą być odsłonięte narządy wewnętrzne. Jest to najcięższy stopień oparzenia, będący stanem zagrożenia życia i wymaga szybkiej interwencji medycznej. 

 

Pierwsza pomoc w przypadku oparzeń

 

Najważniejsze jest bezpieczeństwo własne - oceń sytuację i sprawdź, czy to Tobie nie zagraża niebezpieczeństwo. 

Na samym początku należy usunąć czynnik wywołujący uraz, następnie obniżyć temperaturę skóry w tym miejscu i zabezpieczyć przed pogłębianiem się urazy oraz zakażenia. 

Następnie należy usunąć źródło wysokiej temperatury i ochłodzić ranę, najczęściej poprzez chłodzenie letnią wodą przez 20 minut. Błędem popełnianym przez wiele osób jest zbyt krótki czas chłodzenia oraz chłodzenie zimną i lodowatą wodą. Oparzone miejsce należy chłodzić przynajmniej przez kwadrans, a w zaleceniach ERC z 2021 roku jest mowa o 20 minutach, aby powstrzymać penetrację ciepła w głąb tkanek.

Warto polecić do pierwszej pomocy przy oparzeniu opatrunki hydrożelowe BurnTec lub AquaGel. Pełnią one zarówno funkcję opatrunku ochronnego, jak i chłodzącego. Co najważniejsze, można je stosować bezpośrednio na ranę. 

Bardzo ważne jest ściągnięcie wszystkich elementów odzieży czy ozdób i biżuterii w oparzonym miejscu. Następnie należy zabezpieczyć je jałowym opatrunkiem chroniącym przed zabrudzeniem. 

 

Pierwsza pomoc w oparzeniu – kiedy konieczny jest szpital?

 

Oparzenia powyżej I stopnia powinny być leczone szpitalnie, w sytuacji, gdy procent oparzenia powierzchni ciała II stopnia wynosi u dzieci poniżej 2 lat - 5%, dzieci 3–10 lat - 10%, młodzież – 15%, osoby powyżej 16 lat – 20%, osoby powyżej 65 lat – 10%. Każde oparzenie III i IV stopnia wymaga pilnej interwencji lekarskiej. 

Należy zgłosić się do lekarza, gdy oparzeniu uległo więcej 1% powierzchni ciała i wtedy, gdy oparzenia obejmują wrażliwe miejsca takie jak ręce, genitalia, twarz, drogi oddechowe. 

Gdy oparzenie dotyczy małego dziecka i niemowlaka, nawet gdy jest ono niewielkie, również powinniśmy zgłosić się do lekarza. 

Dalsze postępowanie przy oparzeniu zależy od lekarza. 

Zapoznaj się z naszym artykułem, jeżeli chcesz dowiedzieć się, co stosować na oparzenia – te świeże i te już w trakcie leczenia.

Bibliografia:

1. dr n. med. Joanna Jędrys, Oparzenia, mp.pl publ. 05.06.2017, (dost. 23.11.2021);
2. dr n. med. Maciej Mazurek, Oparzenia – pierwsza pomoc. Stopnie oparzeń, preparaty na oparzenia, heydoc.pl publ. 22.09.2021 (dost. 23.11.2021);
3. Europejska Rada Resuscytacji, wytyczne 2021 rozdział 8, prc..krakow.pl